Hạnh đầu-đà, trong truyền thống Phật giáo nguyên thủy, là một nhóm các thực hành khổ hạnh nhằm thanh lọc tâm trí và tăng cường sự tự do nội tâm. Được thực hiện bởi các tăng ni với mục tiêu giảm thiểu tham ái và chấp trước, hạnh đầu-đà giúp người tu hành đạt đến sự thanh tịnh và giải thoát.
13 hạnh đầu-đà là những thực hành khổ hạnh của các vị tăng ni Phật giáo theo truyền thống nguyên thủy. Những hạnh này giúp tăng cường sự thanh tịnh và giải thoát, giảm bớt tham ái và chấp trước. Dưới đây là 13 hạnh đầu-đà:
- Mặc y phấn tảo: Chỉ mặc y do nhặt vải vụn về may lại, không mặc y đẹp hoặc nhận y cúng dường.
- Nhất tọa thực: Chỉ ăn một bữa trong ngày và chỉ ăn tại chỗ ngồi của mình.
- Tam thường nhất tọa: Thường xuyên ngồi thiền và không nằm, chỉ ngồi.
- Phất bát thực: Chỉ ăn những gì được cúng trong bát của mình, không nhận thêm thức ăn ngoài.
- Trường tọa bất ngọa: Chỉ ngồi, không nằm trong suốt thời gian tu hành.
- Khất thực thứ đệ: Đi khất thực theo thứ tự từng nhà, không chọn lựa nhà giàu hay nghèo.
- A nồi lân lạc: Không ở cố định một nơi, luôn di chuyển, không chấp trước vào nơi ở.
- Độc cư: Sống riêng rẽ, không sống chung với nhiều người.
- Chung thân tịnh cư: Suốt đời sống ở nơi thanh tịnh, ít người.
- Ngọa cửu tiết địa: Ngủ nghỉ tại một nơi cố định, thường là dưới gốc cây hoặc nơi hẻo lánh.
- Bất tịnh quán: Thường xuyên quán tưởng về sự bất tịnh của thân thể và mọi vật xung quanh để giảm bớt tham ái.
- Tinh tấn: Luôn luôn tinh tấn trong tu hành, không lười biếng.
- Thiểu dục tri túc: Giảm thiểu lòng tham, biết đủ và không khao khát vật chất.
Các hạnh này đều nhắm đến việc giúp người tu hành giảm bớt sự dính mắc vào vật chất và tình cảm, nâng cao đạo đức và đạt đến sự giải thoát. Thực hành hạnh đầu-đà đòi hỏi người tu hành từ bỏ các tiện nghi và sống cuộc sống giản dị, thanh bần. Điều này không chỉ giúp họ giảm bớt sự dính mắc vào thế giới vật chất mà còn phát triển lòng từ bi, trí tuệ và sự tinh tấn trong hành trình tâm linh. Những hạnh này là nền tảng vững chắc giúp tăng ni tiến xa trên con đường giác ngộ.
